Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2018

ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΜΕ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΜΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΣΕΙΣΜΟ;

Ψυχολογικές αντιδράσεις "εν ώρα" σεισμού!!!

Πώς αντιδρά κάποιος κατά την διάρκεια ενός σεισμού αλλά και μετά;
Ο άνθρωπος μπροστά σε μια απειλητική κατάσταση που ξαφνικά εμφανίζεται νιώθει φόβο. Έτσι και σε ένα πολύ μεγάλης έντασης σεισμό, όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος να προκληθούν καταστροφές, κυριαρχείται από φόβο που συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα: ταχυκαρδία, επιτάχυνση της αναπνοής, δύσπνοια, εφίδρωση, μυϊκή ένταση, αίσθημα ζέστης- κρύου. Οι πρώτες αντιδράσεις είναι η φυγή, η αδράνεια ή η λήψη μέτρων για να προστατέψει  κάποιος τον εαυτό του, η αναζήτηση των αγαπημένων προσώπων, η βοήθεια προς άλλους, και μετά μια ανάγκη να μιλήσουν τα άτομα για την εμπειρία τους.
Μετέπειτα κάποια άτομα μπορεί να εκδηλώσουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες, να αναβιώνουν την τραυματική εμπειρία του σεισμού με  επεισόδια flashback, εικόνες, σκέψεις, εφιάλτες που επαναλαμβάνονται. Μπορεί να εμφανιστούν  ευερεθιστότητα, αίσθημα ξαφνιάσματος και μούδιασμα, αίσθημα αποστασιοποίησης από τον εαυτό του ή το περιβάλλον, αδυναμία ανάκλησης στοιχείων του συμβάντος, αδυναμία συγκέντρωσης, αϋπνία. Λόγω του έντονου φόβου πιθανόν αποφεύγεται οτιδήποτε θυμίζει το σεισμό, όπως η περιοχή που έγινε ο σεισμός ή ειδήσεις σχετικές με το σεισμό.
Ποιες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις που υφίσταται ένα άτομο από την στιγμή που βλέπει ότι έχει καταστραφεί η περιουσία του ή έχει υποστεί άλλες βλάβες;
Τα άτομα που έχασαν αγαπημένα πρόσωπα, που έχουν υποστεί τραυματισμούς, που έχασαν το σπίτι τους, τα υπάρχοντά τους θρηνούν για αυτές τις απώλειες. Πενθούν για τους κόπους, τα όνειρα, τους στόχους, τις αξίες ζωής που γκρεμίστηκαν. Εκτός από τη θλίψη, βιώνεται έντονο άγχος για την κάλυψη των βιοτικών αναγκών, την αποκατάσταση των ζημιών, τη βοήθεια της πολιτείας και τις αποζημιώσεις, τις οικονομικές και επαγγελματικές επιπτώσεις. Βιώνεται θυμός προς τους εμπλεκόμενους φορείς και πρόσωπα, όπως για παράδειγμα προς τους μηχανικούς, προς την πολιτεία για τις παρεμβάσεις στη διαχείριση της κρίσης, προς το θεό, προς τη μοίρα… Παρατηρείται ακόμη μια αύξηση σωματικών ενοχλήσεων, συμπεριφορών εξάρτησης από το αλκοόλ και καπνίσματος. Ευάλωτοι ψυχολογικά είναι και όσοι έρχονται σε επαφή με τις ζημιές ή και τα θύματα. Τέλος, ένας βασικός παράγοντας που επηρεάζει τις ψυχολογικές αντιδράσεις των ατόμων μετά από ένα σεισμό είναι το μέγεθος των καταστροφών και των επιπτώσεων σε επίπεδο ατομικό και κοινοτικό.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ψυχολογία σε ένα σεισμό;
Τα χαρακτηριστικά της κατάστασης και του ατόμου επηρεάζουν τα συναισθήματα και την έντασή τους. Το απρόβλεπτο στοιχείο του σεισμού, το μέγεθος, η μεγάλη διάρκεια των σεισμών, η εγγύτητα στην περιοχή του σεισμού αυξάνουν ανάλογα και το φόβο. Επίσης η σοβαρότητα των καταστροφών και των απωλειών αυξάνουν τα αρνητικά συναισθήματα. Έρευνες δείχνουν ότι άτομα που ζουν σε σεισμόπληκτες περιοχές φοβούνται λιγότερο, καθώς έχουν εξοικειωθεί με τους σεισμούς. Φαίνεται ακόμη ότι τα άτομα που πιστεύουν ότι μέχρι κάποιο βαθμό έχουν τον έλεγχο της κατάστασης φοβούνται λιγότερο και παίρνουν και περισσότερα μέτρα πρόληψης.
Αντίθετα σε περίπτωση σεισμού άτομα που νιώθουν ότι η ζωή τους και το μέλλον τους ορίζονται περισσότερο από εξωτερικές δυνάμεις πέρα από τον εαυτό τους, τη φύση, το πεπρωμένο, το θεό, τους άλλους φοβούνται και περισσότερο. Επίσης επηρεάζεται αρνητικά περισσότερο η ψυχολογία των παιδιών, των ατόμων με προηγούμενο ιστορικό ψυχικών προβλημάτων, με προδιάθεση, με προηγούμενες ανάλογες τραυματικές εμπειρίες.
Πως μπορεί να νιώσει κάποιος ασφαλής, να επιστρέψει χωρίς τον φόβο του σεισμού σπίτι του και να μη μεταδώσει πανικό σε άλλους;
Ο φόβος αυξάνεται σε μια απρόβλεπτη κατάσταση, με την ασάφεια πληροφοριών και με τη διαρροή λανθασμένων πληροφοριών στο πλήθος. Οπότε το άτομο καλό είναι να αναζητά έγκυρη και αξιόπιστη ενημέρωση από τους ειδικούς και τους αρμόδιους φορείς. Η γνώση για τους ασφαλείς τρόπους αντίδρασης τη στιγμή του σεισμού, τα προληπτικά μέτρα προστασίας σε ό, τι αφορά τη διαμόρφωση του χώρου για την αποφυγή ατυχημάτων, η ενημέρωση για την ανθεκτικότητα του κτιρίου μειώνουν την ανασφάλεια που συνδέεται με την αβεβαιότητα ενός επικείμενου σεισμού.
Τι θα προτείνατε για να νιώσει κάποιος καλύτερα;
Καλό είναι το άτομο να αντιμετωπίζει ρεαλιστικά το συμβάν και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις. Να αποφεύγεται η καταστροφοποίηση (πχ ότι έρχεται το τέλος του κόσμου) και αντίστοιχα η παραπληροφόρηση. Η αναζήτηση βοήθειας και υποστηρικτικού δικτύου μειώνει το φόβο. Σημαντικό είναι να μπορέσει δει το άτομο πέρα από τις αρνητικές συνέπειες και τις θετικές: είναι μια αφορμή για ανοικοδόμηση και ανάπλαση της πόλης, για αναθεώρηση σε αξίες και προτεραιότητες στη ζωή, σε αυτή τη δύσκολη δοκιμασία μπορεί να μάθει κάποιος νέες πλευρές  του εαυτού του, είναι μια ευκαιρία υπό την κοινή απειλή του σεισμού να αναπτυχθούν συναισθήματα συμπάθειας και συμπεριφορές αλτρουϊσμού προς το συνάνθρωπο. Και μετέπειτα να επανέλθει κάποιος στη ρουτίνα του και στις δραστηριότητες του. Στις περιπτώσεις που μετά από κάποιο χρονικό διάστημα τα συμπτώματα και οι δυσκολίες παραμένουν συνίσταται ψυχοθεραπεία ή και φαρμακοθεραπεία.
Το να έχει αγαπημένα πρόσωπα είναι σημαντικό για να νιώσει κάποιος καλύτερα;

Ασφαλώς και η υποστήριξη από οικεία πρόσωπα είτε σε πρακτικό είτε σε συναισθηματικό επίπεδο μειώνει την απόγνωση και αυξάνει το αίσθημα ασφάλειας. Πέρα από το βαθμό οικειότητας των προσώπων, ανακουφίζει το να μοιραστεί κάποιος την επώδυνη εμπειρία με άλλα άτομα που βίωσαν τον ίδιο κίνδυνο.  
Εν κατακλείδι, όσον αφορά τους σεισμούς όταν έχει κοντά κάποιος οικεία πρόσωπα πέρα από το βαθμό οικειότητας των προσώπων, ανακουφίζει το να μοιραστεί κάποιος την επώδυνη εμπειρία με άλλα άτομα που βίωσαν τον ίδιο κίνδυνο.

Συνέντευξη της κυρίας Ρεγγίνας Γιαννάκη, η οποία είναι Ψυχολόγος στη Γεωργία Γλιάτη στο online περιοδικό Kefalonitis.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ & ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ

Στο τέλος του προγράμματος δόθηκαν σε     309 μαθητές του σχολείου μας (162 αγόρια και 147 κορίτσια)  οι παρακάτω Ερωτήσεις για τους σει...