ΚΑΛΔΕΡΕΣ

Καλδέρα ονομάζεται ένα βύθισμα με απότομα τοιχώματα που σχηματίζεται, όταν, κατά την έκρηξη ενός ηφαιστείου, αδειάσει ο μαγματικός θάλαμος και το ηφαιστειακό οικοδόμημα καταρρεύσει. Τυπικό παράδειγμα τέτοιας καλδέρας είναι το νησί Πάλμα του συγκροτήματος των Καναρίων νήσων στην Ισπανία, με διάμετρο 17 χλμ. Η λέξη προέρχεται από τα ισπανικά και σημαίνει χύτρα. Υπάρχει μια βασική διαφορά ανάμεσα στους κρατήρες και τις καλδέρες.Οι κρατήρες είναι μικρότεροι από τις καλδέρες και δημιουργούνται από τη διάβρωση του κεντρικού ηφαιστειακού πόρου λόγω της έκρηξης. Η καλδέρα επίσης μπορεί να σχηματιστεί όταν μεγάλη ποσότητα λάβας βγει από τα πλάγια τοιχώματα και το κεντρικό τμήμα του ηφαιστειακού κώνου. Η καλδέρα του τύπου αυτού δεν σχηματίστηκε από έκρηξη. Χαρακτηρίζεται από την απουσία κομματιασμένων πετρωμάτων στη γύρω περιοχή. Η καλδέρα lake (Oregon), στις ΗΠΑ σχηματίστηκε με αυτό τον τρόπο και αποτελεί την πιο χαρακτηριστική καλδέρα σε όλο τον κόσμο.

Καλδέρα Σαντορίνης

Σχηματίστηκε από την έκρηξη που έγινε το 1613 π.Χ κατά την εποχή του Μινωικού πολιτισμού. Ήταν από τις μεγαλύτερες εκρήξεις των ιστορικών χρόνων. Μετά την έκρηξη αυτή ο μαγματικός θάλαμος κατέρρευσε δημιουργώντας έτσι την καλδέρα. Αυτή την έκρηξη ακολούθησε ένα τεράστιο τσουνάμι. Η σημερινή καλδέρα σχηματίστηκε στη θέση της καλδέρας που προϋπήρχε. Έχει διαστάσεις 7 χλμ. πλάτος και 12 χλμ μήκος, ενώ το βάθος της είναι περίπου 350 μέτρα. Στα μεταγενέστερα χρόνια (από το 197 π.Χ. έως το 1950) έγιναν και άλλες εκρήξεις . Από τη λάβα που βγήκε από το ηφαίστειο, διαμορφώθηκαν τα νησιά Παλαιά και Νέα Καμένη στο κέντρο της καλδέρας.

Καλδέρα Νάπολης

   Πριν 2000 χρόνια η έκρηξη του Βεζούβιου κατέστρεψε στην Πομπηία και προκάλεσε προβλήματα στη νότια Ιταλία. Απέναντι από το Βεζούβιο, στην άλλη πλευρά του κόλπου της Νάπολης υπάρχει ένα μεγάλο ηφαίστειο,  των Φλεγραίων Πεδίων (Campi Flegrei),  το οποίο παρουσιάζει σημάδια αφύπνισης. Οι ειδικοί ανησυχούν ότι τυχόν ενεργοποίησή του θα μπορούσε να απειλήσει ολόκληρη την Ευρώπη.

  Τα  “Campi Flegrei”(Φλεγραία Πεδία) είναι μια μεγάλη ηφαιστειακή περιοχή,  δυτικά του Βεζούβιου, έξω από τη Νάπολη . Το υπερηφαίστειο αυτό έχει τη μορφή γιγάντιας καλδέρας διαμέτρου  13 χιλιομέτρων και εκτείνεται κυρίως υποβρύχια έχοντας 24 κρατήρες . Σχηματίστηκε πριν περίπου 40.000 χρόνια, βγάζοντας προς τα έξω δεκάδες κυβικά χιλιόμετρα μάγματος, βράχων και λάβας. Σύμφωνα με μια θεωρία η έκρηξη ήταν τόσο μεγάλη που οδήγησε στην εξαφάνιση των Νεάντερταλ.

   Ιταλοί και Γάλλοι επιστήμονες ανησυχούν και πιστεύουν ότι το ηφαίστειο παρουσιάζει σήμερα σημάδια αφύπνισης. Ενδεχόμενη έκρηξη θα απειλήσει σίγουρα την περιοχή της Νάπολης και ίσως αν το μέγεθος της έκρηξης είναι μεγαλύτερο να κινδυνέψουν και άλλες  περιοχές της Ιταλίας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.

ΡΟΥΣΣΟΥ ΖΕΝΙΑ

Θα ήθελα να συγχαρώ την κυρία Καλογερά, καθώς και τα παιδιά που συνεργάζονται μαζί της σ’ αυτό το, από κάθε άποψη, εξαιρετικό blog. Μαθαίνει κανείς τόσα ενδιαφέροντα πράγματα διαβάζοντάς το! Πιο πολύ θα ήθελα να σταθώ στο κείμενο που αφορά στις καλντέρες. Με κατατόπισε με σύντομο και ουσιαστικό τρόπο για τον τρόπο δημιουργίας τους και  μου θύμισε τον μαγικό χώρο της Σαντορίνης. Εκεί  ο νους και η ψυχή σου  ταξιδεύουν σε τοπία, που, ενώ αντικατοπτρίζουν με τον πιο παραστατικό τρόπο τα αποτελέσματα της κατάρρευσης ενός κομματιού της γης, σου δημιουργούν την αίσθηση μιας ομορφιάς μεταφυσικού χαρακτήρα. Μέσα από την απόλυτη καταστροφή γεννήθηκε η απίστευτη ωραιότητα! Συνεχίστε το δημιουργικό σας έργο!

                                                                                                   Λάμπρου Όλγα